مانیفست گمرکی یکی از اسناد حیاتی در فرایند حمل‌ونقل بین‌المللی است که در تسهیل عملیات گمرکی، پیگیری محموله‌ها و نظارت بر ورود و خروج کالاها نقش مهمی ایفا می‌کند. این سند حاوی اطلاعات دقیق و کامل از محموله‌ها است که برای ارزیابی و ترخیص کالا از گمرک ضروری هستند. در این بخش از مقاله، به بررسی نمونه‌ای از مانیفست گمرکی و کاربردهای آن در تجارت‌های بین‌المللی خواهیم پرداخت.
مانیفست گمرکی شامل اطلاعاتی مانند نوع، مقدار، ارزش و ویژگی‌های محموله‌های وارداتی و صادراتی است. این اطلاعات به مقامات گمرکی این امکان را می‌دهد که فرآیند ترخیص کالاها را به طور سریع و دقیق‌تری انجام دهند. علاوه بر نقش نظارتی آن، مانیفست گمرکی در مدیریت موجودی کالاها نیز تأثیرگذار است. این سند شامل داده‌هایی همچون نام فرستنده و گیرنده، نوع کالا، حجم، وزن، قیمت کالا و جزئیات حمل‌ونقل است.
اهمیت مانیفست گمرکی
مانیفست گمرکی در تجارت‌های بین‌المللی نقش اساسی و حیاتی ایفا می‌کند. این سند به‌عنوان مبنای تنظیم اظهارنامه گمرکی عمل می‌کند و اطلاعات موجود در آن، به‌عنوان داده‌های اولیه برای تکمیل اظهارنامه گمرکی استفاده می‌شود. در واقع، دقت و صحت داده‌های موجود در مانیفست گمرکی تأثیر مستقیمی بر سرعت و سهولت انجام فرآیندهای گمرکی دارد. این سند به مقامات گمرکی کمک می‌کند تا نظارت دقیقی بر محموله‌های ورودی و خروجی داشته باشند و از تطابق آن‌ها با قوانین اطمینان یابند.
بررسی شماره مانیفست
شماره مانیفست به‌عنوان یک شناسه اصلی برای شناسایی و پیگیری محموله‌ها در سیستم‌های حمل‌ونقل و گمرکی عمل می‌کند. با استفاده از این شماره، مقامات گمرکی و شرکت‌های حمل‌ونقل قادر به پیگیری وضعیت و موقعیت هر محموله به‌طور دقیق هستند. این شماره به تسهیل فرآیندهای گمرکی، مدیریت اسناد و اطمینان از انطباق با مقررات کمک می‌کند و در نهایت موجب بهبود کارایی و دقت در حمل‌ونقل کالاها می‌شود.
تفاوت مانیفست و بارنامه
بارنامه و مانیفست هر دو اسناد مدیریتی در فرایند حمل‌ونقل کالا هستند، اما تفاوت‌های بنیادی میان آن‌ها وجود دارد. بارنامه یک سند اختصاصی برای هر محموله است که شامل جزئیاتی نظیر فرستنده، گیرنده و ویژگی‌های خاص محموله می‌شود. هر محموله‌ای که بارگیری می‌شود، یک بارنامه جداگانه دریافت می‌کند. اما مانیفست یک سند کلی است که اطلاعات مربوط به تمامی محموله‌ها در یک وسیله نقلیه را به‌صورت یکجا جمع‌آوری می‌کند.
به‌طور مثال، اگر یک کشتی چندین محموله از فرستنده‌های مختلف داشته باشد، برای هر محموله یک بارنامه صادر می‌شود، اما کشتی تنها یک مانیفست دارد که اطلاعات تمامی محموله‌ها را شامل می‌شود. به عبارت دیگر، بارنامه برای هر محموله به‌صورت جداگانه صادر می‌شود، در حالی که مانیفست اطلاعات کلی از تمامی محموله‌ها در یک وسیله نقلیه را ارائه می‌دهد.
قوانین بین‌المللی مانیفست
در دنیای تجارت بین‌المللی، مانیفست‌ها نقش کلیدی در مدیریت محموله‌ها و هماهنگی‌های میان صادرکنندگان، واردکنندگان، شرکت‌های حمل‌ونقل و مقامات گمرکی دارند. این اسناد نه‌تنها اطلاعات حیاتی در مورد محموله‌ها بلکه جزئیاتی از مسیر حمل، تاریخ‌های تحویل و دیگر اطلاعات مهم را شامل می‌شوند. به همین دلیل، قوانین و استانداردهای بین‌المللی خاصی برای تنظیم و استفاده از مانیفست‌ها وجود دارد که به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
-
کنوانسیون کیوتو (Kyoto Convention)
کنوانسیون کیوتو به‌عنوان یکی از اسناد مهم در زمینه استانداردسازی فرآیندهای گمرکی بین‌المللی، به تصویب سازمان جهانی گمرک (WCO) در سال ۱۹۷۴ رسید. این کنوانسیون به تسهیل تجارت بین‌المللی و استانداردسازی رویه‌های گمرکی کمک می‌کند. بر اساس آن، مانیفست‌ها باید به‌طور دقیق و مطابق با استانداردهای خاص تنظیم شوند تا مقامات گمرکی بتوانند اطلاعات مربوط به محموله‌ها را به‌سرعت و بدون خطا بررسی کنند. -
قوانین سازمان جهانی تجارت (WTO)
سازمان جهانی تجارت (WTO) در تنظیم مقررات و قوانین تجارت بین‌المللی نقشی اساسی ایفا می‌کند. توافق‌نامه تسهیل تجارت که در سال ۲۰۱۷ به تصویب رسید، به کشورهای عضو اجازه می‌دهد تا مانیفست‌ها و اسناد حمل‌ونقل را به‌صورت الکترونیکی ارسال کنند. این امر، فرآیندهای گمرکی را تسریع می‌بخشد و از تأخیرهای تجاری جلوگیری می‌کند. -
مقررات IATA (انجمن حمل‌ونقل هوایی بین‌المللی)
برای حمل‌ونقل هوایی، انجمن حمل‌ونقل هوایی بین‌المللی (IATA) استانداردهایی خاص برای مانیفست‌های هوایی تنظیم کرده است. این مقررات شامل الزامات دقیق برای ارائه اطلاعات در مانیفست بار هوایی است که باید مشخصات دقیق محموله، مبدا و مقصد، تاریخ تحویل و دیگر جزئیات را شامل شود. -
کنوانسیون حمل‌ونقل دریایی (SOLAS)
کنوانسیون SOLAS که توسط سازمان دریانوردی بین‌المللی (IMO) تهیه شده است، مقررات خاصی برای حمل‌ونقل دریایی کالاها دارد. این کنوانسیون از مقامات گمرکی می‌خواهد که مانیفست‌هایی دقیق برای محموله‌ها تهیه کنند که شامل تمامی جزئیات مربوط به محموله‌ها، بسته‌بندی و سایر ویژگی‌ها باشد. -
مقررات جهانی حمل‌ونقل و تجارت الکترونیکی
در دنیای دیجیتال، استفاده از فناوری‌های نوین در مدیریت و ارسال مانیفست‌ها به شرکت‌های حمل‌ونقل و گمرک‌ها این امکان را می‌دهد که فرآیندهای خود را سریع‌تر و با دقت بیشتری انجام دهند. سازمان‌هایی نظیر کمیسیون تجارت بین‌المللی سازمان ملل متحد (UNCITRAL) و سازمان جهانی گمرک در تدوین این مقررات نقش دارند. -
استانداردهای جهانی ISO برای مستندسازی حمل‌ونقل
سازمان بین‌المللی استانداردسازی (ISO) نیز استانداردهایی برای مستندسازی فرآیندهای حمل‌ونقل ایجاد کرده است. این استانداردها به‌ویژه در زمینه‌های کیفیت، پایداری و مستندسازی حمل‌ونقل به تسهیل و استانداردسازی مانیفست‌ها کمک می‌کنند.
نتیجه‌گیری
مجموعه‌ای از این قوانین و استانداردها به تسهیل فرآیندهای تجاری بین‌المللی، بهبود امنیت و دقت در حمل‌ونقل کالاها و مدیریت محموله‌ها کمک می‌کنند. تطابق دقیق با این مقررات به شرکت‌ها این اطمینان را می‌دهد که فرآیندهای گمرکی و حمل‌ونقل به‌طور مؤثر و بدون خطا انجام می‌شود.
